SABEV ANKARA YAŞAMDESTEK MERKEZİ

Prof. Dr. İlhan TOMANBAY
SABEV Başkanı

İÇİNDEKİLER

1. Yaşam Destek Düşüncesi Nasıl Doğdu ve Başladı?
2. Dünyadaki ve Türkiye’deki Benzerleri
3. Ankara Yaşam Destek Hizmeti Nedir? Nasıl Çalışır?
4. Ankara Yaşam Destek Merkezinin Hizmet Türleri ve Araçları
5. Sözleşme
6. Ankara Yaşam Destek Hizmetinin Özellikleri
7. Son Durum

ANKARA YAŞAM DESTEK MERKEZİ

1. YAŞAM DESTEK DÜŞÜNCESİ NASIL DOĞDU VE BAŞLADI?

Yaşamdestek düşüncesi evlerinde yalnız yaşamak zorunda kalan insanlara yardım düşüncesinden doğdu. Bunları evlerinde seri hareket etme olanağı olmayan yaşlı, engelli ve kronik hastalara yardımlarına koşulacağı umudunu yaşamlarının parçası yapma özleminden doğdu.

Yurtdışı deneyimlerimiz başarabileceğimiz bilgilerini ve güvenini sağladı.

Konuyu Türkiye’nin değişik bölgelerinde yapılan birkaç yaşlılık sempozyumunda kuramsal olarak, genel olarak paylaştık; olumlu ve ilgi çekici tepkiler aldık. Alman ve Türk Tunstall firması yetkilileriyle görüşmeler yaptık. Almanya’ya giderek Berlin ve Bremen’deki benzer projeleri dinledik ve izledik. Fotoğraflarını çektik. Ankara’ya dönünce anlattığımız SABEV Yönetim Kurulu üyeleri ve ilgili dostlarımızdan da olumlu destekler aldık.

Bunlar bizi yüreklendirdi. Ankara Vali Yardımcısı Sayın Turan Atlamaz’ ı ziyaret ederek projemizi sunduk. Olumlu karşılandığını gördük ve sevindik.

Vakfımızın 15 yıllık çalışma, düzenleme ve örgütleme deneyimi vardı. Hızla örgütlendik ve 23 Temmuz 2010 günü 1000 kişi kapasiteli PNC 1 bilgisayarını kurarak ve birkaç eve deneme bağlantıları yaparak sistemi öğrendik ve işlemesini gördük.

Sistemimizde bir koordinatör ve bir yöneticinin önderliklerinde iki ayrı çalışma grubu bulunmaktadır. Sosyal operatörler ve teknik operatörler. Teknik operatörler evlere gidip teknik kurulumları yapar ve bilgisayar sisteminin kesintisiz ve aksamadan çalışmasını sağlarken sosyal operatörler muhataplarımızla görüşmeler yapan elemanlardır.

Derhal bulduğumuz işsiz, uygun ve ilgili gençler toplayarak beş günlük yoğun eğitim düzenledik. Bu eğitimde iletişim, telefonla iletişim, yaşlılık, yaşlılık psikolojisi, teknik donanım ve uygulama, telefonda konuşma gibi konularda eğitimler yaptık.

Vali Yardımcımız Sayın Turan Atlamaz’ ın vakfımızı ziyaretleriyle çalışmalar daha hızlandı. 25 Ocak 2011 günü Ankara Valimiz Sayın Alaaddin Yüksel’in, İl Emniyet Müdürümüz ve İl Jandarma Alay Komutanımız ile birlikte vakfımızı ziyaretleri ve projemizi kendilerine sunmamız üzerine olumlu destekleri bizi daha da motive etti. Bu ziyaretten bir gün sonra Valilik makamına davet edilerek TC Ankara Valiliği ile SABEV (Sosyal Hizmetler Araştırma, Belgeleme, Eğitim Vakfı) arasında protokol imzalandı. Bu protokole uygun olarak beş günde SABEV tarafından son hazırlıklar tamamlanarak 1 Şubat 2011 günü uygulama başlatıldı. Bu süreç içinde 1000 abone gücü ile sınırlı PNC 1 bilgisayar yedeğe alınarak sınırsız abone gücüne hizmet verebilen PNC 5 bilgisayar sistemi devreye sokuldu.

Bu projeye göre TC Ankara Valiliği bir sözleşme ile SABEV’den hizmet satın almaktadır.

• DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE’DEKİ BENZERLERİ

İngilizce “Telecare”, “telehealth”, “tele social work”, Almanca, “Telepflege”  gibi benzeşik sözcüklerle ifade edilen bu hizmet bilindiği kadarıyla ABD’de 1950’li yıllarda, Avrupa’da 1980’li yıllarda yayılmıştır. Avrupa’nın Almanya, Fransa, İspanya vb. gibi hemen bilinen tüm ülkelerinde yaygın olarak bulunmaktadır. Abonelik bedeli sosyal sigorta kapsamında bulunduğundan ihtiyaç sahibi her kişi sistem içine derhal alınmakta ve bedeli sosyal güvenlik bütçesinden karşılanmaktadır. Hızla yayılmasının temel nedeni budur. Ancak yalnız yaşayan yaşlıların sayıca daha artması da hizmeti yaygınlaştırmıştır. Avrupa’da SABEV gibi daha çok STÖ statüsündeki kuruluşlar tarafından verilen bu hizmet (Örneğin, Almanya’da Malteser gibi…) abone sayısının çokluğu ve ödemelerin düzenli ve sürekli olmasına bağlı olarak bu kuruluşların bünyelerinde yer alan ambulans filosuyla verilmektedir. (Hizmetlerini geliştirdikçe SABEV’ in hedefleri arasında da ambulans almak ve çalıştırmak bulunmaktadır.)

Türkiye’de, SABEV’ in içerdiği aynı konseptte başka bir yaşam destek hizmeti bulunmamaktadır. Bu anlayış ve konsept içinde yapılan ilk denemedir. İstanbul’da İvgen adlı bir özel şirket aynı makineleri kullanarak benzer hizmeti başlatmıştır. Ancak, daha çok kayıp çocukların bulunması, gaz, su kaçaklarını ihbar eden araçların ve yangın dedektörlerinin takılması gibi daha çok güvenlik kapsamında ele alınmaktadır. Reklamları ve tanıtımları da bu yöndedir. Sosyal hizmet ve sağlık desteği, denetimi ve yardımları SABEV’ in geliştirdiği konsepttir.

• ANKARA YAŞAM DESTEK HİZMETİ NEDİR? NASIL ÇALIŞIR?

Ankara Yaşam Destek hizmetleri özellikle sanayileşmiş ve kentleşmiş ortamlarda küçülen aileler nedeniyle yalnız yaşamaya başlamış yaşlılarımız, çocukları çalışmak zorunda olan engelli, yaşlı ve kronik hastalarımız, yaşlandıkça ölüm korkusu ya da gündelik yaşayan her yaştan yalnız yurttaşlarımız vb. için düzenlenmiştir.

Abone sistemine alınan yardıma muhtaç yurttaşlarımızın bilgileri evlerine ilk giden ekip tarafından bir bilgi formu doldurularak alınmaktadır. Bilgi formu merkeze gelinerek özel surette tasarlanmış bilgisayara yüklenmektedir. Bu işlemden sonra bir diyafon, teknik bir işlemle bilgisayardaki o kişinin bilgileriyle tanıştırılmakta, o diyafon belirli bir kişiyi tanıyan düzenlemeye tabii tutulmaktadır. Sonra bir ekip o kişinin evine tekrar giderek bu diyafonu özel bir işlemle evin telefon sistemine bağlamaktadır. Telefonu çalınca telefonuyla rahatça konuşmaya devam eden abonemiz diyafon yanında verilen bir düğmeye bastığı anda çağrı merkezindeki 24 saat açık bilgisayara çağrı sonunda kendi bilgileri düşmektedir.

Bu düğme daha çok kadınlar için boyunlarına taktıkları kolye biçiminde ya da erkeklerin bileklerine taktıkları bileklik biçiminde düzenlenmiştir. Banyoya bu düğme ile girebilmektedirler. Ayakları kayıp düştükleri anda düğmeye bastıklarında sesleri salondaki diyafondan alınabilmektedir. Diyafon hassas olup aradaki engellere (duvar, kapı sayısı vb.) bağlı olarak geniş bir alandan sesleri alabilmektedir. Ve çağrı merkezinde konuşan sosyal operatörümüzün sesi de diyafondan yayılarak yardım bekleyen kişiye ulaşabilecek kadar güçlü çıkabilmektedir.

Diyafon üzerinde bulunan bir kırmızı ışıklı düğme gözleri zor görecek yaşlı birinin de görebileceği parlaklıkta tasarlanmıştır. Oraya da (örneğin hasta yatağının ya da yatağın kenarındaki komidinin üzerindeyse) basılabilmektedir. Diyafon üzerindeki bir başka düğme evden geçici olarak çıkma durumunda olan abone bastığı taktirde çağrı merkezine o sırada evden çıktığı, merak etmememiz gerektiği sinyalini yollamakta, eve döndüğü zaman basacağı düğme eve döndüm, benim sağlığımla ilgilenebilirsiniz iletisi olmaktadır.

Yazlığa, başka bir yere giden bir abone diyafonu ve kolyesini yanına alıp gittiği yerde telefona bağladığı taktirde çağrı merkezi ile bağlantısını sürdürebilmektedir.

Ankara Yaşam Destek Çağrı Merkezimiz ile dünyanın neresinde bir telefon hattına bilgisayarlarımız ile tanımlanmış bir diyafon bağlansa aynı hızda bağlantı kurulabilmekte, dertleri dinlenebilmektedir.

Çağrı merkezinde bilgisayar başında oturan “sosyal operatörümüz” arayanın kim olduğu, nerede oturduğu vb. gibi bilgileri hiç sormadan, örneğin, “Ayşe Teyze, neyin var? Sana nasıl yardımcı olabilirim?” diyerek hem zaman hem abonenin güvenini kazanmaktadır.

Abonemizin verdiği bilgiler doğrultusunda planlanmış hizmetler hızla devreye sokularak yardım mekanizması çalıştırılmaktadır. En basitinden, canının sıkıldığını, korku duyduğunu söyleyen yaşlımızla sohbet edilmekte, en önemli aşamasından düşen, bir yeri kırılan ya da kalp krizi geçiren ya da tansiyonu yükselen yaşlımıza acil olarak ambulans yollanmaktadır. 112 ile yapılan öngörüşmeden sonra bir yandan 112’yi arama gücü olmayan insanımıza en seri olarak yardımcı olunmakta, öteyandan konuşup durumunu öğrenerek ambulans yollandığı için 112 Acil hizmet servisinin gereksiz çağrılarla meşgul edilmesi önlenmiş olmaktadır.

Evlere bağlanan diyafon ile hiçbir şekilde çağrı merkezinden evlere bağlantı kurulamamaktadır. Kimi abonelerimizin kurulumdan önce düşündükleri ve bize de ilettikleri, “Evlerimize makine koyuyorlar, acaba bizi mi dinleyecekler?” korkusu hızla yok olmuştur. Bu teknikle evlerin dinlenmesi olanaklı da değildir, sözkonusu değildir. Bağlantının kurulması sadece abonenin evinden düğmeye basmasıyla sözkonusu olabilmektedir. Çağrı merkezi sadece telefon ederek evlere ulaşabilir.

Evlere kurulan diyafon ve verilen kolye ya da bileklik düğme satılmamakta ve abonenin malı olmamaktadır. Abonelik bitiminde evlerden alınmaktadır. Çünkü bu aletin bir başka bağlantıyla bir başka amaç için kullanılması olanaklı değildir.

Abonelerimiz (yaşlılar, yalnız yaşayanlar, ortopedik engelliler, kronik hastalar…) düğmeye basarak her türlü soruları için çağrı merkezini aramakta, sorularına yanıt bulmaktadırlar. Sıkıldığı için arayan da vardır, derlerini paylaşmak istediği için arayan da… Bunların arasında en ilginçlerinden birkaçı şunlardır:

Bir evden düğmeye basılmış ve çağrı merkezimiz uyarılmıştır. Kendisiyle konuşulan kişi şunları söylemiştir. “Ben burada oturmuyorum, komşularıyım. Gürültüye koştuk. Ailede büyük bir kavga çıktı, ayıramıyoruz. Düğmeyi gördüm ve bastım; ne yapabiliriz?” Alınan detaylı bilgiler ışığında ve bizimle konuşan komşunun da önerisi ile karakol aranarak polis müdahalesi sağlanmış ve kavga yatıştırılmıştır. Daha sonra aile telefon ederek teşekkür etmiştir.

Başka bir olay: Ekrana bir abonenin bilgisi düşmüş ve hat açılmıştır. “Burası Ankara Yaşam Destek Merkezi. Buyurun Hatice Hanım. Size nasıl yardımcı olabiliriz?” sözleri söylendikten sonra kalabalık bir kadın kahkaha ve gülüşmeleri işitilmiş; bunu toplu bir alkış izlemiş ve gülmeler sona erince sosyal operatörümüzün konuyla bütünleşen destekleyici sözleri üzerine bir kadının şu sözleri duyulmuştur: “Biz Hatice Hanımın evinde kabul günü yapıyoruz. Hatice Hanım bu aletleri bize anlatınca merak ettik, düğmeye bastık. İstediğimiz birşey yok. Çok hoşumuza gitti.” Ve gene gürültüler, gülüşmeler, alkışlar arasında kendileriyle yapılan kısa bir sohbetle bağlantı tarafımızdan kapatılmıştır.

İlginç bir diyalog da SABEV’e gelen bir telefonda yaşanmıştır:

• Buyurun?
• Bizim eve bir makine bağlamışsınız. İstemiyorum, gelin bunu alın.
• Neden istemiyorsunuz?
• Kardeşim! Ambulans istedik. Ambulans gelmedi. Ambulans gelmedikten sonra bunun bana ne yararı var?
• Biz ambulans göndermek istedik de nasıl gelmez ambulans? Gelmiş olması gerekir.
• Hayır. Siz bu aleti takmadan önce istemiştik ambulansı; gelmedi!
• Eee! Gördünüz mü? İşte sisteme abone olduktan sonra biz yolladığımız zaman ambulans hemen gelecektir. Bu sizin için kolaylık değil mi?
• Nasıl gelecek? Biz annemle aynı yerde oturmuyoruz ki! Size annem abone. Biz annemden uzakta oturuyoruz.
• Kardeşim, abone kimse onun evine gider abone… Koşullarınız uygunsa siz de abone… (Keserek:)
• Bana yollayamadıktan sonra annemin evine takmışınız ne hayrı var. Sökün onu!

(Bu vatandaşımızın ne istediği anlaşılamadı. Adres de vermeden kapattığı için gidilerek abonelik de sonlandırılamadı. Kendisi de bir daha aramadı.)

Böyle ilginç diyalogların dışında bizler için en acıklı olaylar, bilgi formunu doldurmak için evine gittiğimiz, tanıyıp elini öptüğümüz 80’li yaşlarda birkaç abonemizin diyafon bağlamaya gittiğimizde vefat ettiğini öğrenmemizdir. Ya da evlerinden düğmeye basarak abonenin yatağında vefat ettiğinin söylenmesidir. Bu durumlarda birkaç gün sonra evlerine gidilerek sistem sökülmekte, kendilerine başsağlığı dilenerek veda edilmektedir.

• ANKARA YAŞAM DESTEK MERKEZİNİN HİZMET TÜRLERİ VE ARAÇLARI

Ankara Yaşam Destek Merkezi yukarıda açıklanan bağlantı ve telekominikatif yolla en hızlı biçimde yardıma koşma hizmetini değişik teknolojik araçlarla desteklemektedir.

Bunların en başında ilaç hatırlatma kutusu bulunmaktadır. Özel tasarlanmış dijital bir ilaç kutusu, farklı gözlerine yerleştirilen ilaçlarını zamanında sesli uyararak almasını sağlamakta, belirli bir süre sonunda ilaçlar alınmadığında çağrı merkezini uyararak durumu bildirmekte, çağrı merkezindeki sosyal operatörlerimiz evi telefonla arayarak ilaç anımsatması yapmakta ve ilacı almasını rica etmektedirler. Böylelikle ilaç almanın unutulması önlenmektedir.

Üstüne basıldığında çağrı merkezindeki bilgisayarı aktive eden özel bir paspas evin çıkış kapısına içerden koyulmakta, evden çıkma, kaçma riski olan, örneğin Alzheimer hastası olan bir yaşlı, evden çıkmak istediği zaman bilgi bilgisayara düşmekte, çağrı merkezindeki görevliler derhal hastanın yakınını arayarak bilgi vermektedirler. Eve giden yakını hastanın kaybolmasını önlemektedir.

Bir başka araç duman dedektörüdür. Olası bir yangın durumunda ilk çıkan dumanı algılayan cihaz çağrı merkezimize kişinin evinde duman olduğu sinyalini göndermektedir. Böylelikle çağrı merkezi, hatta daha yangın çıkmadan, itfaiyeye haber vererek olası yangın tehdidini ortadan kaldırmaktadır.

Buna benzer, evdeki musluklardan birinin açık kalması durumunda çağrı merkezini uyaran su dedektörünün yanı sıra sobadan karbonmonoksit çıkması durumunda uyaran karbonmonoksit dedektörü daha evdekiler uyurken çağrı merkezine durumla ilgili acil çağrı göndermekte, sosyal operatörlerimiz eve telefon ederek kişileri uyandırmakta ve camların açılması gibi yapılması gereken ilk müdahalelerle ilgili bilgi vermektedir.

Ayrıca, klasik, hırsız riskini haber veren hareket dedektörü, yatalak hastanın başına yerleştirilen çekip, anahtarını unuttuğu için evine giremeyen aboneler için çağrı merkezinden yapılacak müdahaleyle kapının otomatik olarak açılmasını sağlayan kilit sensörü gibi çözümler mevcuttur. (Merkezden tek tuşla kilitli kapıyı açma sistemi hizmet yelpazemiz içine henüz alınmamıştır.)

Hemen söylemek gerekir ki T.C. Ankara Valiliği’yle yapılan protokol kapsamında bu hizmetlerin sadece diyafon ve düğmeden oluşan standart paketi devreye sokulmuştur. Diğer hizmetler özel müşterilerden gelen talepler doğrultusunda farklı fiyatlarla sunulabilmektedir.

• SÖZLEŞME

TC Ankara Valiliği ile SABEV arasında 26 Ocak 2011 günü bir hizmet alım sözleşmesi (protokol) imzalanmıştır.

Bu protokol bir yıllık düzenlenmiş ve deneme olarak 1000 abone hedeflenmiştir. Ancak çalışmaların başarıyla sürdürülmesine bağlı olarak sözleşme yenilenip abone sayısının arttırılabileceği söylenmiştir. Protokole göre Ankara Valiliği SABEV’e abone başına ayda 40,00 TL ödeyecektir. (İlk talep edilen miktar kişibaşı 50 TL idi. Valiliğin taktirleriyle bedel 40 TL’ye düşürülmüştür.)

TC Ankara Valiliği denetiminde sürdürülen Ankara Yaşam Destek hizmetinden, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıflarından yardım almaya hak sağlayacak ekonomik konumda olan vatandaşlarımız yararlanmaktadır ve abone ücretleri Ankara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından sağlanmaktadır.

Protokol Ankara’nın beş ilçesiyle sınırlıdır. Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak, Yenimahalle. Ancak bu ilçelerin dışından da abone adresi ve önerisi gelince yardımcı olunmaktadır. Aboneler bu beş ilçenin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıfları tarafından belirlenip SABEV’ e iletilmektedir. Bunun yanı sıra Ankara İl Sosyal Hizmet İl Müdürlüğü tarafından da yardıma muhtaç kişilerin adreslerinin SABEV’e yollanması için İl Müdürlüğüne yazı yazılmıştır.

Ancak İl Müdürlüğü ve Kaymakamlıklardan gelen adres sayıları sınırlı kalmış, şu sıralar hatta durmuş bulunmaktadır.

• ANKARA YAŞAM DESTEK HİZMETİNİN ÖZELLİKLERİ

Telekominikasyon yoluyla muhtaçlara verilen bu hizmet günümüzde en seri, en hızlı ve en ekonomik modeldir.

Bu hizmetler seridir, gereken hizmet hızla ve belirli bir sıra içinde, düzenli olarak devreye sokulmaktadır.

Bu hizmetler hızlıdır, planlı bir çalışmayla yardım zamana karşı en hızlı bir biçimde sağlanmaktadır.

Bu hizmetler ucuzdur. Çünkü, bugün kamu huzurevlerinde bir yaşlıya devletin harcadığı paranın ayda ortalama 2500-2600 TL tuttuğu söylenmektedir. Muhataplara hem de ev ve aile ortamında verilen bu hizmetin aylık bedeliyle 2600 TL ile 60 yaşlıya hizmet sunulmaktadır. Bir başka deyişle kurumda bir yaşlı için 2600 TL ödenirken, yaşam destek hizmeti ile bir yaşlının hizmet maliyeti hem de ev ortamında 40 TL olmaktadır. Devletin huzurevi ortamında bir yaşlıya ödediği para ile yaşam destek modeliyle 60 yaşlı hizmet almaktadır.

Bu hizmetler bir başka açıdan da ucuzdur. Telefon bağlantısı bilgisayar üzerinden kurulduğu için telefon masrafı da çok düşük olmaktadır.

Bu hizmet, evlerinde yalnız ve muhtaç yaşayanlar için yaşama bağlanma vesilesi olmakta, yalnız yaşayan yaşlılar için geceleri ölüm korkusunu yenmelerini, rahat uyumalarını sağlamaktadır. Bunu kendisiyle görüşme yapılan bir yaşlımız açıkça söylemiştir. Demiştir ki: “Bu alet takılana kadar ölüm korkusuyla geceleri evde yalnız uyuyamıyor; evde sabaha kadar dolanıp duruyordum. Bunu taktıktan sonra rahat uyumaya başladım.”

Başka bir görüşmeden: “Bu kolyeyi boynuma taktıktan sonra sanki cebimde sağlıkçı taşıyormuşum gibi hissediyorum. Kendimi güvende hissediyorum. Bunu düşünenlere, yapanlara, özellikle bize sahip çıkan sayın valimize çok teşekkür ediyorum.” (Bu spontan ve kurgudışı yapılan görüşmelerin film kayıtları belgeliğimizde bulunmaktadır.)

Düğmeye basıp yardım istediği ve beklentisine uygun davranış gördüğü zaman yurttaşlarımız, abonelerimiz doğal olarak içten teşekkürlerini iletmektedirler. İyi ki varsınız diyen abonelerimiz sıkça kendilerini göstermektedir. Zaman zaman da doğrudan bu teşekkür için düğmeye basarak sadece minnettarlığını bildiren abonelerimiz vardır. Bunlardan biri düğmeye basıp teşekkür ederken şunları söylemiştir: “Bu alet evimde olduktan sonra artık geceleri korkmuyorum. Korktuğum zaman bu alete (megafona) bakıyorum, düğmesine basmasam da korkum geçiyor. Allah sizden razı olsun.”

Ya da telefon bağlantısından bizleri duygulandıran şu duyguları aldık. Benim annen öldü. Artık bu alete gerek kalmadı. Bunu alıp gene sağlığı iyi olmayan, ihtiyacı olan başka bir eve takın.”

Şu anda (saat 02:39) görev (ve nöbet) başında bulunan sosyal operatörlerimizden Fatma Yenilmez’e bilgisayar başında yaşadığı duygulandıran ve ilginç olayları sordum. Birkaç örnek verdi:

“Allah Devletimizi başımızdan eksik etmesin!”

“Yalnız yaşayan Durhanım Yılmaz teyze sık sık telefon ediyor. Sizin güler yüzünüzü hissediyorum. Ve güzel sesinizi duymak için aradım. Nasılsın kızım?” Aynı teyze, yerinden kalkamayacak kadar kilolu ve hasta olduğunu söylüyor. Bu durumda aç olduğu halde kalkıp yemek yapma gücünün olmadığını söylüyor ve devam ediyor: “Açlığımı sizin sesinizi duyarak gideriyorum. Tatlı sesiniz beni doyuruyor. Ondan aradım.”

“İki oğlum var. Birini Doğu’da şehit verdim, diğeri Ostim’deki patlamada öldü. Çok yaralıyım. Ama size telefon açıyorum. Sizler de benim evlatlarımsınız.”

“Kar yağdığı günlerde evinden çıkıp ekmek almaya gidemeyen ve evinde ekmek olmayan bir teyze bize telefon etti ve yardım istedi. Komşularından birine telefon açtık. Durumu anlattık. Komşusu ekmek alıp götüreceğini söyledi ve bunu yaptı.”

“Bir gece düğmeye basıldı ve ses bağlantısı açıldı. Konuşma yerine hırıltılar geldi. Soğukkanlı olmalıydım. Derhal 112’ye telefon ettim. Bir süre sonra aynı kişiden çağrı geldi. Açtım. O abonemiz zor da olsa konuşuyordu. Kızım dedi, astımım var, Sesim iyice gitti, nefes alamıyordum. Siz ambulansı yolladınız hayatım kurtuldu. Çok teşekkür etmek için açtım.” dedi. Oğlunuza haber vereyim mi diye sordum. Hayır, bu saatte oğlumu uyandırmayın, uykusuz kalmasın diye seslendi. Çok etkilendim.”

“Birkaç gün önce akşamdı, 22:00 gibi… Bir amca acilen oğlunu araması gerektiğini, ancak telefon numarasını bulamadığını söyledi. Oğluna ulaşıp ulaşamayacağımızı sordu ve beni arasın dedi. Oğluna ulaştık ve babasını aramasını söyledik. Bu hizmet için oğlu da çok memnun olduğunu söyledi.”

Diğer bir sosyal operatörümüzün, Handan Tazeoğlu, anlattıklarından:

“Antalya’dan, haberlerden duyarak arayan biri: Çok yararlı bir hizmet. Bilgisayarda sitenizi izledim. Köklü bir kuruluş olduğunuzu anladım; size güven duydum. Ankara’da annem var. Onun evine takabilir miyiz?”

“Çağrı geldi. Bağlantı kurmaya çalıştım. Yanıt gelmedi. Kaygılandım. Yanlışlıkla basıldığını düşündüm. Ama emin değilim. Kızına telefon ederek haber verdim. Saat 04:00’tü. Kızı telefonda, kendisi annesinin kumandasını kolundan hiç çıkartmadan uyuduğunu, uyardığı halde çıkartmadığını, o şekilde kendisini güvende hissederek uyuyabildiğini belirtti. Annesinin evine gidip yine de kontrol edeceğini söyledi. Operatörümüz tarafından uyandırılmış olmasına rağmen gelen her çağrının ciddiyetle değerlendirildiğini gören hasta yakını memnuniyetiyle birlikte gereksiz yere hattımızı meşgul ettiği için annesini bu konuda tekrar uyaracağını belirtti.”

“Vakfa gelen bir profesör: Gazeteden okudum. İnternetten araştırarak sizi buldum. Yoksul birinin yararlanması için başvuruda bulunmak istiyorum. Oğlum ve kızım Ankara’da ve İstanbul’da üniversite hastanelerinde başhekim olarak görev yapıyor. Böyle bir hizmete onların da bir katkısı olabilirse sevinirim. Size nasıl yardımcı olabiliriz?”

Belki de evine bağlanmasını istemeyen birinin de hem zekice hem çok ince ifadesi olarak: “Benim annemin durumu o kadar ağır değil. Bu aleti gelin alın, durumu daha kötü olan birine takın. Hayatı kurtulsun!” belki de içtenlikle söylenmiş sözler de olabilir.

“Ben Antalya’ya geldim. Annem aboneniz. Evin yedek anahtarını yaptırdım ve anneme bıraktım. Evi şurada. Gidip alın ne olur ve yedek anahtarı sizde bulunsun. Anneme bir şey olursa siz gidip kapısını açın…”

Böyle yaşantılar bizleri işlerimize daha çok bağlıyor ve çalışma şevkimizi kamçılıyor.

Ankara Yaşam destek hizmetleri kesintisiz sürdürülen hizmetlerdir. Haftasonu, bayram tatili demeden sürdürülmektedir. Buna 7×24 saat hizmet demekteyiz.

• SON DURUM

1 Şubat’ta az sayıda diyafon kurulumuyla başladığımız hizmetimiz aynı zamanda daha çok eve diyafon bağlama çalışmaları olabildiğince hızlandırılarak Şubat sonunda ilk hizmet ayının ücretinin alınması gününde 526 üyeye ulaşmış idik. Evlere diyafon bağlama çalışmalarımız hızla sürdürülmekte olup 1 Nisan 2011 günkü rakamla 713 eve diyafon bağlanmış bulunmaktadır.

Projenin başlaması ile bugüne kadar gönüllü ya da gündelik ödeme yoluyla ortalama 20 kişi projede çalışmıştır. Bunların 8-9’u sosyal operatör olarak, diğerleri form doldurma ve bağlantılar için çalışan teknik operatörlerdir. İlk ödemenin yapılmasını izleyen ay ücretli çalışma başlatılmış, ilk elde, sosyal operatör olarak beş, teknik operatör olarak üç kişi istihdam edilmiştir. Gereksinim durumunda sosyal operatör olarak kendilerine beş eleman, teknik operatör olarak da dört eleman gündelik ücretle destek sağlayacaklardır. Abonelik geliri arttıkça ücretli sayısı arttırılacak, geçici ödeme sistemine son verilecektir.

SABEV’ in bu hizmetler için devreye soktuğu iki aracı vardır. Önce bir sonra bir tane daha olmak üzere iki hizmet aracı daha satın alınarak evlere kurulum için devreye sokulacaktır.

Bağlama çalışmalarımız hızla sürmektedir. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarımızdan yeni adresler geldikçe kurulum çalışmaları hızlanarak sürecektir. Bunun dışında, duyuldukça, muhtarlar, imamlar ya da abonelerin yakınları tarafından vakfa gelerek ya da telefon ederek talepler olmaktadır. Kurulum sırasında evlere bırakılan tanıtım ve yardım broşürlerimizde bulunan Bilgi Hattı adını verdiğimiz telefon numarası 4 333 111’dir. Türk Telekom’a başvurularak kolay akılda kalan bir numara seçilmiştir. Bu numaradan doğrudan ulaşılarak her türlü bilgi istenebilir.

Ayrıca, sosyal operatörlerimizin bilgisayarlarının yanında başka telefonlarla da merkezden evlere ya da gerekli yerlere bağlantı kurulabilmektedir. Şu anda Ankara Yaşam Destek Merkezinde sekiz telefon hattı bulunmaktadır. Düğmeye basma yoluyla aktive edilen ardışık dört numara, Bilgi Hattı numarasına bağlı ardışık üç numara devrededir. Amaç, arayanın meşgul sesi duymaması ve beklememesidir.

Bazen de evlere kuruluma giden ekibimize ya muhtar ya da komşulardan talepler gelmekte, yeni kimi kişiler için de takılması rica edilmektedir. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları mevzuatına her bakımdan uygun olanların başvurmasında talepleri geri çevrilmemekte, ancak bilgi formlarına TC kimlik numaraları da yazılarak formlar incelenmek üzere Ankara SYD Vakfına yollanmaktadır. Durumu vakıf bünyesinden abone olmaya uygun görülmeyenler, hayır denilerek incitilmemekte, karar merciinin orası olmasından hareket edilerek, SYD Vakfına (Valiliğe) başvurması tavsiye edilmektedir.

Karmaşıklaşan kentsel ortamda birçok yalnız, yaşlı, hasta ve engelli insanımıza umut ve çare olan yaşam destek merkezi hizmetine, böyle bir sosyal hizmetin Türkiye’de ilk kez başkentimiz Ankaramızdan başlamasına destek oldukları için Ankara Valimiz Sayın Alaaddin Yüksel’e ve değerli yardımcılarına teşekkürlerimiz sonsuzdur.

(02 04 2011, Ankara)

*